PRZEWODNIK KATOLICJI
Odpusty zupełne i cząstkowe
W sakramencie pokuty Bóg odpuszcza człowiekowi grzechy, jeśli ten szczerze za nie żałuje, ale na człowieku spoczywa jeszcze obowiązek wyrównania naruszonego porządku moralnego, bo każde zło jest naruszeniem sprawiedliwości i miłości.
Wyjaśniał to Jan Paweł II w adhortacji Reconciliatio et poenitentia: „Dusza, która upada przez grzech, pociąga za sobą Kościół i w pewien sposób cały świat. Innymi słowy, nie ma grzechu, nawet najbardziej wewnętrznego i tajemnego, najściślej indywidualnego, który odnosiłby się wyłącznie do tego, kto go popełnia. Każdy grzech rzutuje z mniejszą lub większą gwałtownością, z mniejszą lub większą szkodą na całą strukturę kościelną i na całą ludzką rodzinę” (nr 16).
Przebaczenie grzechów nie uwalnia od kary doczesnej na ziemi lub w czyśćcu. Przynosi je dopiero odpust, którego udziela Kościół. Odpust można uzyskać dla siebie lub dla osoby zmarłej po spełnieniu określonych warunków.
Warunki uzyskania odpustu zupełnego:
• Brak jakiegokolwiek przywiązania do grzechu, nawet powszedniego (jeżeli jest brak całkowitej dyspozycji – zyskuje się odpust cząstkowy);
• Stan łaski uświęcającej lub spowiedź sakramentalna;
• Przyjęcie Komunii św.;
• Modlitwa w intencji, jaką Ojciec Święty wyznacza na każdy dzień;
• Wykonanie czynności związanej z odpustem.
Spowiedź, Komunia św. i modlitwa w intencjach Ojca Świętego mogą być wypełnione w ciągu kilku dni przed lub po wypełnieniu czynności, z którą związany jest odpust. Po jednej spowiedzi można uzyskać wiele odpustów zupełnych, natomiast po jednej Komunii św. i jednej modlitwie w intencjach papieża – tylko jeden odpust zupełny.
Wybrane praktyki związane z uzyskaniem odpustu zupełnego:
• Adoracja Najświętszego Sakramentu przez co najmniej pół godziny (jeśli jest krótsza – odpust cząstkowy);
• Nawiedzenie jednej z czterech rzymskich bazylik patriarchalnych (św. Piotra, św. Pawła za Murami, Matki Bożej Większej lub św. Jana na Lateranie) i odmówienie w niej „Ojcze nasz” i „Wierzę”:
w święto tytułu tej bazyliki,
w jakiekolwiek święto nakazane (np. we Wniebowzięcie NMP),
raz w roku w innym dniu wybranym przez wiernego;
• Przyjęcie błogosławieństwa udzielanego przez papieża Urbi et Orbi (Miastu i Światu) – choćby tylko przez radio lub telewizję;
• Adoracja i ucałowanie krzyża w trakcie liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek;
• Odmówienie modlitwy „Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu” po Komunii św. przed obrazem Jezusa Chrystusa w każdy piątek Wielkiego Postu oraz w Wielki Piątek (w pozostałe dni – odpust cząstkowy);
• Uczestnictwo w uroczystym zakończeniu Kongresu Eucharystycznego;
• Uczestnictwo w rekolekcjach trwających przynajmniej trzy dni;
• Publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Sercu Jezusowemu „O Jezu Najsłodszy” w uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa (w inne dni – odpust cząstkowy);
• Publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Chrystusowi Królowi „OJezu Najsłodszy, Odkupicielu” w uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata (w inne dni – odpust cząstkowy);
• Posługiwanie się przedmiotami pobożności (krucyfiksem, krzyżem, różańcem, szkaplerzem, medalikiem), o ile zostały pobłogosławione przez papieża (ewentualnie przez biskupa), po odmówieniu jakiejkolwiek formuły wyznania wiary w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca; jeśli przedmioty były pobłogosławione przez kapłana lub diakona – odpust cząstkowy;
• Przyjęcie Pierwszej Komunii Świętej lub pobożne uczestnictwo w takiej uroczystości;
• Sprawowanie i uczestnictwo we Mszy św. prymicyjnej;
• Odmówienie w całości przynajmniej jednej części Różańca (pięciu dziesiątek) w kościele, kaplicy publicznej, w rodzinie, wspólnocie zakonnej czy pobożnym stowarzyszeniu, połączone z rozmyślaniem nad rozważanymi tajemnicami (odmówienie poza tymi miejscami lub wspólnotami – odpust cząstkowy);
• Pobożne odmówienie (śpiew) modlitwy „Przed tak wielkim Sakramentem” podczas liturgii Wieczerzy Pańskiej po Mszy św. (w Wielki Czwartek) oraz w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało); w innym czasie – odpust cząstkowy;
• Publiczne odmówienie (śpiew) hymnu Ciebie Boga wysławiamy (Te Deum) jako podziękowanie za otrzymane łaski w ostatnim dniu roku (w innym czasie, nawet prywatnie – odpust cząstkowy);
• Publiczne odmówienie (śpiew) hymnu Przyjdź Duchu Święty (Veni Creator) w Nowy Rok i w uroczystość Zesłania Ducha Świętego (w pozostałe dni, nawet prywatnie – odpust cząstkowy);
• Odprawienie Drogi Krzyżowej;
• Nawiedzenie kościoła parafialnego w święto tytułu lub 2 sierpnia, kiedy to przypada odpust „Porcjunkuli” po odmówieniu „Ojcze nasz” i „Wierzę”;
• Nawiedzenie kościoła lub kaplicy we wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych (2 listopada) i odmówienie tam „Ojcze nasz” i „Wierzę”;
• W dniach od 1 do 8 listopada za nawiedzenie cmentarza z równoczesną modlitwą za zmarłych – codziennie odpust zupełny, który można ofiarować wyłącznie za zmarłych (za nawiedzenie cmentarza w inne dni – odpust cząstkowy również wyłącznie za zmarłych);
• Odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych podczas liturgii Wigilii Paschalnej w Wielką Noc lub w rocznicę swojego chrztu (jeśli za pomocą innej formuły w innym czasie – odpust cząstkowy);
• Uczestnictwo w nabożeństwie Gorzkich żali jeden raz w Wielkim Poście w jakimkolwiek kościele na terenie Polski;
• Uczestnictwo w II niedzielę Wielkanocy (uroczystość Bożego Miłosierdzia) w pobożnych praktykach ku czci Bożego Miłosierdzia albo przynajmniej odmówią przed Najświętszym Sakramentem modlitwę „Ojcze nasz” i „Wierzę w Boga”, dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. „Miłosierny Jezu, ufam Tobie”.
Warunki uzyskania odpustu cząstkowego:
1. Wierny dostępuje odpustu cząstkowego, jeśli w czasie spełniania swoich obowiązków i w trudach życia wznosi myśli do Boga z pokorą i ufnością, dodając w myśli jakiś akt strzelisty, np. „Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami”.
2. Jeśli powodowany motywem wiary przyjdzie z pomocą potrzebującym współbraciom, pomagając im osobiście lub dzieląc się z nimi swoimi dobrami, uzyskuje odpust cząstkowy.
3. Gdy w intencji umartwiania się wierny odmówi sobie czegoś godziwego, a przyjemnego dla siebie, uzyskuje odpust cząstkowy.
Odpust cząstkowy można otrzymać za zmówienie jednej z modlitw:
• Anioł Pański (lub Regina Coeli w okresie wielkanocnym);
• „Duszo Chrystusowa”;
• „Wierzę w Boga”;
• Psalm 130 (Z głębokości); Psalm 51 (Zmiłuj się...);
• Jutrznia lub Nieszpory za zmarłych;
• „Panie, Boże wszechmogący” (modlitwa z liturgii godzin, jutrznia w poniedziałek II tygodnia psałterza);
• modlitwa św. Bernarda („Pomnij, o Najświętsza Panno Maryjo”);
• „Wieczny odpoczynek”;
• „Witaj, Królowo, Matko Miłosierdzia”;
• „Pod Twoją obronę”;
• „Magnificat”;
• odmówienie jednej z sześciu litanii zatwierdzonych dla całego Kościoła (do Najświętszego Imienia Jezus, do Najświętszego Serca Pana Jezusa, do Najdroższej Krwi Chrystusa Pana, Loretańskiej do NMP, do Świętego Józefa lub do Wszystkich Świętych).
chrzcielne.