Przy kościele, przed plebanią, na zdobionej kanelurami kolumnie ustawiono polichromowaną figurę św. Jana Nepomucena. Jest on bardzo popularny na Pomorzu, ale również w innych regionach Polski. W okolicznych miejscowościach na rogarkach święty wita i żegna podróżujących. Dlatego warto przybliżyć jego ciekawy życiorys i symbolikę nawiązującą do wagi tajemnicy spowiedzi, za którą oddał życie.
Historia:
Jan Welflin, zwany też Janem z Pomuk, Nepomucenem lub Nepomukiem, żył w II poł. XIV stulecia w Czechach. We wczesnym dzieciństwie został cudownie uleczony dzięki modlitwom rodziców, którzy w podzięce ofiarowali go na służbę Bogu. Po otrzymaniu święceń kapłańskich został altarystą (opiekunem) katedralnym, a potem proboszczem św. Galla w Pradze. Z czasem został mianowany kanonikiem przy kolegiacie św. Idziego w Pradze i był wikariuszem generalnym archidiecezji praskiej. Bywał zapraszany na dwór królewski, rozstrzygał spory i uczynił wiele dobrego dla swoich wiernych. Niebawem został również spowiednikiem królowej Zofii. Jego śmierć owiana jest legendą, która głosi, że król Wacław zwrócił się do ks. Jana z żądaniem wyjaśnienia, z czego spowiadała się królowa. Ponieważ odmówił, został wtrącony do więzienia. Skazano go na tortury, a potem z rozkazu króla Wacława zrzucono z mostu Karola do Wełtawy. Legenda podaje, że w miejscu jego utopienia pojawiło się na wodach Wełtawy światło, które pozwoliło odnaleźć zwłoki, a na niebie zapłonęło pięć gwiazd.
Na moście Karola w Pradze ustawiono w 1683 r. pierwszą figurę Nepomucena, choć kanonizowano go dopiero w 1729 r. Kult tego świętego rozpowszechnił się bardzo szybko w całej Europie.
Św. Jan Nepomucen przedstawiany jest jako kanonik, z krucyfiksem ułożonym na przedramieniu. Uważany jest za patrona mostów, przepraw, opiekuna życia rodzinnego, orędownika dobrej spowiedzi, sławy i honoru. Proszono go również o obronę przed obmową, zniesławieniem i pomówieniem. Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury św. Jana Nepomucena można spotkać jeszcze dzisiaj przy drogach w sąsiedztwie mostów, rzek, ale również na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.
Atrybuty Nepomuckie - czyli po czym poznać figurę św. Jana Nepomucena:
KRUCYFIKS,
zwykle przytulany przez Jana do piersi i adorowany spojrzeniem, ma ściśle określoną formę krzyża odpustowego.
PIEĆ GWIAZD,
umieszczonych na aureoli świętego, to symbol ciał niebieskich, które ukazały się w momencie jego śmierci w nurtach Wełtawy. Symbolizują one również pięć liter układających się w łacińskie słowo TACUI - oznaczające "zachować milczenie" czyli "zachowaj tajemnicę"
KSIEGA
Św. Jan trzyma Księgę jako znak uczonego i teologa, zwykle zamkniętą jako znak tajemnicy. Jeśli jest otwarta, to często widoczny jest tekst fragmentu biblijnego mówiącego np. o dotrzymaniu sekretu. Księga czasem leży na stole bądź ołtarzu, czasem artysta powierzał ją aniołkowi.
ALBA, SUTANNA, KOMŻA (rokieta)
Często na białej albie (symbol czystości), z która widoczny jest najczęściej tylko kołnierzyk, i sutannie (czarnej, rzadko fioletowej jako oznaki kanonika) ma białą (od spodu fioletową) komżę-rokietę o wąskich rękawach.
BIRET
Nakrycie głowy, św Jan trzyma czasem w ręku lub powierza go aniołkowi - najczęściej wtedy, gdy figura stoi w/lub obok kościoła.
ALMUCJA (mantolet, mozzetta), frędzle
Obszyta gronostajem peleryna zwaną almucją (nieprecyzyjność stosowanej w źródłach terminologii - zob. np. u Kitowicza - powoduje, że ta część ubioru często zwana jest też mantoletem, mozzettą bądź mucetem) na znak godności duchownego od kanonika wzwyż. Jest ona często związana ozdobnym sznurem z frędzlami.
ZAROST
Jan ma zawsze brodę i wąsy
Ubiór i wygląd Jana z Nepomuka
Ciekawe jest, że mimo średniowiecznego rodowodu Święty Jan zawsze ubrany jest w szaty kapłańskie z epoki kontrreformacji, choć moda kościelna mało zmienia się w ciągu wieków - z charakterystyczną czapką, zwaną biretem, na głowie, czasem ze stułą, oznaką spowiednika, na szyi.
Innymi atrybutami, które nie występują u naszego Kłodaww. Jana są jeszcze:
PALMA- to typowy atrybut wszystkich męczenników jest gałązka palmy. Bywa bardzo bujna bądź skromna, jednoliściowa.
JEZYK - wedle jednej z wersji podczas tortur św. Jana pozbawiono tej części ciała.
PALEC PRZY USTACH to oczywiście znak milczenia, symbolizujący dochowaną tajemnicę spowiedzi.
_________________
źródło: http://nepomuki.pl/nepomuk/atrybuty.htm#atrybuty